Midden augustus 2021 publiceerden we ons eerste stukje. Het Observatorium van toen valt niet meer te vergelijken met wat we vandaag zijn. Van een handvol initiatiefnemers groeide deze nieuwssite uit tot een vlot draaiend informatiekanaal dat dagelijks berichtte over hedendaagse vormen van fascisme en rechtsextremisme in binnen- en buitenland. Nieuwe medewerkers sloten aan, reikten informatie aan, schreven bijdragen, versterkten en verbeterden Het Observatorium. Zeker niet genoeg. Nooit genoeg. Maar dank aan zij die meewerken en met wie we vanaf het najaar deze samenwerking willen optimaliseren.
Il faut le faire
We probeerden nuttige intenties en initiatieven tegen extreemrechts uit binnen- en buitenland in de verf te zetten. Ja. Binnen- en buitenland. Over heden en verleden. Met specifieke aandacht voor vaak vergeten mensen, in vele gevallen niet toevallig vrouwen, die tijdens de donkerste periode van de vorige eeuw opstonden en zich verzetten tegen fascisme en nazisme.
Il fallait le faire. Il faut le faire.
We slaagden erin een aantal zaken aan het licht te brengen. Scoops, noemen vakgenoten dat. Zoals de extreemrechtse infiltratie en manipulatie van de anticoronabetogingen. Zoals de opzienbarende sympathie waarmee een cd&v-minister een lokale rechtsextremist feliciteert voor het onderhouden van een monument voor SS’ers. Zoals de antisemitische aard van een muziekgenootschap. Zoals een Vlaams Belang-fractieleider die voor de security van zijn dancing een voor terrorisme veroordeelde neonazi aan het werk zet. Zoals een neonazistische wapenfanaat die het chatforum van een Vlaams Belang-volksvertegenwoordiger beheert. Zoals de aard van de qua ideeën en uitlatingen ranzige rechtsextremisten die het Vlaams Belang op zijn recent Europees treffen aan de borst drukte. Er valt nog veel meer te onthullen. Er zit voor het najaar nog veel meer in de pijplijn.
Zoals we onze medewerkers beter willen omkaderen, willen we na de zomer meer doelgericht en planmatig een aantal werven aanvatten. Dit alles kan niet zonder samenwerkingen, uitwisseling van informatie. Ook hier zijn we er gaandeweg in geslaagd mooi de handen in elkaar te slaan met andere initiatieven. Ook met individuele journalisten. Deze vormen van uitwisseling en samenwerking willen we verstevigen. Dit vergt meer structurering. We werken eraan.
Onze anonimiteit
Het Observatorium evolueerde ook thematisch. Al doende leert ge. Zo leerden we dat de normalisering van extreemechts in Vlaanderen snel voortschrijdt en dat een aantal journalisten, media en opiniemakers die de poortwachters van de democratie behoren te zijn, de armen lieten zakken of het normaliseren van extreemrechts gingen vergoelijken, verdedigen. Gaandeweg begonnen we ons wat meer te focussen op die normalisering en mainstreaming van extreemrechts.
Dat heeft kwaad bloed gezet bij een aantal figuren die daar niet graag op gewezen werden. Het Observatorium kreeg in zijn eerste jaar immers niet alleen schouderklopjes. Ook onbegrip, kritiek, tandengeknars en bananenschillen waren ons deel. Nogal wat onbegrip over onze anonimiteit. Hierover kunnen we bondig zijn en de Amerikaanse zanger Tom Petty parafraseren: We’ll stand our grond and we won’t back down. Onze anonimiteit is een conditio sine qua non. Wie vandaag echter nog verder twijfel wil zaaien over waar we staan, is van kwade wil.
Voor de politiek doven en slechthorenden, de politieke blinden kunnen we na een jaar activiteit slechts herhalen wat we vanaf dag één in ons mission statement schreven: “Het Observatorium is een nieuwssite die streeft naar een samenleving waar vrijheid, gelijkheid en universele mensenrechten hoogtij vieren. We verwerpen het gebruik van geweld en ondemocratische middelen om dit doel te bereiken”.
Voortschrijdende normalisering van extreemrechts
De voortschrijdende normalisering van extreemrechts, de achteloze omgang van sommige media met dit antidemocratisch fenomeen, leidde ertoe dat we ons eerste werkingsjaar afsloten met een interviewreeks die daar expliciet op inging. We lieten een aantal mediamensen en deskundigen inzake mediakritiek en extreemrechts uitgebreid aan het woord. We kijken hier tevreden op terug als een nuttige aanvulling op onze dagelijkse berichtenstroom.
Wat nu, vraagt u zich af. Meer van hetzelfde. En beter. In het najaar zijn we back in da house. Met een geoptimaliseerde structurering. Met een opfrissing van onze instrumenten. Met meer middelen. Met nieuwe dossiers, scoops, berichten, analyses, interviews… Om dat voor elkaar te krijgen hebben we nu die time-out nodig.
Maar we willen er niet even uit zonder jullie te bedanken. Onze lezers. Onze volgers. Onze tipgevers. Onze medewerkers. Onze ondersteuners. Nen helen dikke merci, jullie allemaal. Tot binnenkort.
No pasarán.