2022 loopt op zijn laatste benen en 2023 wenkt. In het jaar dat nu afloopt zagen we in Italië, de derde economie van de Europese Unie, extreemrechts (alweer) aan de macht komen. In Zweden, ooit de sterkste sociale welvaartstaat van het continent, levert extreemrechts dan weer gedoogsteun aan een rechts kabinet.
In ons land kijken nogal wat waarnemers al over 2023 heen naar verkiezingsjaar 2024. Het luidt dan dat Zweden en Italië mooie voorbeelden zijn van hoe weinig gevaarlijk een machtsdeelname of een cruciale gedoogpositie van extreemrechts zijn. Hebben beide regeringen immers niet de nodige garanties gegeven dat ze in de pas zullen blijven lopen van de supranationale instellingen? En uiteindelijk zijn we toch allemaal voor een restrictief vluchtelingenbeleid want “vol is vol”, nietwaar? Dus zo een vaart zal het allemaal niet lopen.
Normalisering
De normalisering van extreemrechts is het afgelopen jaar sterk toegenomen. We zagen mensen opstaan om fascisten het recht op spreken te gunnen. Verstandige mensen die vinden dat samenzweringstheorieën en plat racisme hun plaats hebben aan onze universiteiten. Dezelfde mensen die al lang niet meer de strijd aangaan met het racisme, seksisme en haatpraat van extreemrechts. Mensen onder wie er een aantal zich tot het centrum bekennen en van daaruit plaats gaan nemen in het Youtube-progamma van een extreemrechtse partijvoorzitter.
Wie daar, zoals Het Observatorium, kanttekeningen bij plaatst, wekt nervositeit en irritatie. De normaliseringsbrigade weigert zich bij zijn naam te laten aanspreken. Wel, we hebben slecht nieuws voor deze mensen. Want terwijl de normalisering sterk toenam, zagen we dit jaar ook de aanvang van een heropleving van antifascistische strijd (ja, het woord mag wel eens vallen en nee, fascisme en antifascisme zijn niet aan elkaar gelijk).
8 Mei
Vanuit het middenveld ontstond de campagne om van 8 mei, herdenkingsdag van de overwinning op het fascisme, opnieuw een betaalde feestdag te maken. Tal van middenveldorganisaties, van kleine verenigingen tot de twee grootste vakbonden van dit land, schaarden zich achter deze campagne die in mei van vorig jaar een bijzonder geslaagde samenkomst hield aan het Fort van Breendonk. In 2023 zal de 8 Mei-coalitie stevig uitpakken. Op zondag 7 mei wordt er weer verzamelen geblazen aan het Fort van Breendonk. En op maandag 8 mei zal er over heel het land actie gevoerd worden.
Jongeren
De op provocatie beluste extreemrechtse politicus die aankondigde de universiteiten af te zullen dweilen met zijn racisme en zijn complottheorieën kreeg dan wel een aantal leden van de normaliseringsbrigade achter zich, maar in wezen gebeurde iets anders. Zowel in Antwerpen als in Gent stonden studenten en andere jongeren recht om het antifascisme nieuwe impulsen te geven. “Nie pleuje”, klonk het in de straten van Gent en in een overvolle Vooruit. Dat deze jongeren, en vele ouderen die mee present tekenden, met veel meer waren dan de volgelingen van een politicus die we kennen omwille van zijn liefde voor de neonazi’s van Gouden Dageraard, voor de massamoordenaar Assad en voor de autocratische oorlogsstoker Poetin stemt tot hoop. Ook deze jongeren zullen zich in 2023 laten gelden.
Vakbonden
Zowel aan het 8 Mei-initiatief als aan de jongerenmobilisaties aan de uniefs droegen ACV en ABVV hun steentje bij. Tal van gewesten en beroepscentrales van de syndicale wereld wapenen hun vormingsmedewerkers, afgevaardigden en militanten in de strijd tegen extreemrechts. Extreemrechts dat altijd aan de overzijde stond van de emancipatorische strijd. Extreemrechts dat, in tegenstelling tot wat menig journalist gelooft, geen sociaal programma heeft. Er is enerzijds demagogie en er zijn anderzijds de afvallende maskers als de daad bij het woord moet gevoerd worden.
Ook in 2023 zullen vakbonden over heel het land aan de werknemers duidelijk maken hoezeer extreemrechts de vijand is van hun sociale en democratische verworvenheden.
Politiek
In de politiek houdt intussen het cordon sanitaire stand. Op vraag van Het Observatorium herbevestigden de partijen CD&V, Vooruit, Groen en PVDA niet alleen het cordon sanitaire. Ze verhardden hun standpunt en gaven N-VA een schot voor de boeg. Ze zouden de meerderheden met N-VA opzeggen als die partij ook maar ergens met het extreemrechtse Vlaams Belang in zee gaat. We hopen van Open-VLD, die niet reageerde op onze rondvraag, hetzelfde.
Voortdoen
Hoewel de normalisering ons grote zorgen baart, zien we ook een hermobilisatie. Als onafhankelijke nieuwssite over hedendaagse vormen van fascisme en rechtsextremisme in België en internationaal zullen we ook in 2023 ons werk verderzetten. Ook hier is er goed nieuws. Onze structuren zijn versterkt, nieuwe medewerkers dienen zich aan en nieuwe samenwerkingen staan in de steigers. Als we nervositeit en irritatie opwekken, moet gezegd dat we ook veel sympathiebetuigingen ontvangen en reële steun. Daar zijn we jullie enorm dankbaar voor. Het geeft ons nog meer verantwoordelijkheid en het nodigt ons uit om een tandje bij te steken. Dat zal voor 2023 zijn. Fijne eindejaarsperiode, denk aan de eenzamen en de kwetsbaarsten onder ons. Wij zijn er terug begin januari.
Afbeelding: Twitter