Begin deze maand verkoos de algemene vergadering van de Griekse voetbalbond EPO een nieuwe voorzitter, Panagiotis ‘Takis’ Baltakos. Het Griekse professionele voetbal was al doodziek, maar met de verkiezing van deze extreemrechtse figuur wordt de situatie nog dramatischer.
Op 2 juni deelde de Europese voetbalfederatie UEFA de verkiezing van Baltakos mee. In de mededeling werd enkel verwezen naar zijn rol als juridisch raadsman in de sportwereld en werd met geen woord over zijn politieke antecedenten gerept. Toch valt er over Baltakos meer te vertellen.
Afspraakjes met Gouden Dageraad
In 2014 was diezelfde Takis Baltakos algemeen-secretaris van het rechtse kabinet dat geleid werd door Antonis Samaras. Baltakos raakte toen in opspraak door een uitgelekte video. Daarop is te zien hoe Baltakos op 2 april 2014 een gesprek voert met Ilias Kasidiaris, een parlementslid van het extreemrechtse Gouden Dageraad dat toen al vervolgd werd en uiteindelijk als criminele organisatie zou veroordeeld en opgeheven worden. Uit dat gesprek blijkt hoe Baltakos de versie beaamt van Gouden Dageraad dat er “geen bewijzen” zijn en dat de vervolging het resultaat is van een “samenzwering” tegen de extreemrechtse partij. Samen bespreken ze hoe de aantijgingen, ook ten laste van Kasidiaris, kunnen weerlegd worden.
Baltakos probeerde het voorval, dat leidde tot internationale kritiek uit de joodse gemeenschap, te minimaliseren maar dat was buiten de leider van Gouden Dageraad gerekend, de neonazistische Nikos Michaloliakos. Die verklaarde in het parlement dat hij Baltakos al lang kende en hem in 1973 voor het eerst ontmoet had, in de lokalen van de extreemrechtse organisatie EOKA II. Een kaderlid van Gouden Dageraad verklaarde dat Baltakos “onze kleuren draagt” en de leider beaamde dat hij medestander was in tal van ”nationale gevechten”.
Dat uitgelekte gesprek kostte toen Takis Baltakos de kop in het kabinet-Samaras. Hij werd ook uit de rechtse conservatieve partij Nieuwe Democratie gezet.
Geblokkeerde antiracismewet
Maar er was meer aan de hand met Baltakos. Zo verklaarde de voormalige minister van justitie dat Baltakos de hand had in het “blokkeren” van een antiracismewet die hij in 2013 had voorbereid. Die antiracismewet kwam er dan toch een jaar later, na de moord op de antifascistische rapper Pavlos Fyssas door een lid van Gouden Dageraad. Later gaf Baltakos toe dat hij aanvankelijk de antiracismewet had laten blokkeren. Hij wilde, zo verklaarde hij, verhinderen dat door de stemming van die wet kiezers van het rechtse Nieuwe Democratie uit protest (en weerstand tegen de wet) naar extreemrechts zouden overstappen.
Rechts front
In juli 2018 komt Takis Baltakos opnieuw in de aandacht. Hij lanceert met medestanders een manifest voor de stichting van een rechtse partij die een breed patriottisch front moet tot stand brengen. Dat front moest strijden tegen het feit dat “Slaven met de naam Macedonië aan de haal gaan”. Tegelijk wilde men de regering van Alexis Tsipras ten val brengen. In het Macedonische naamconflict stonden Griekse nationalisten die de historische erfenis van de naam Macedonië opeisten pal tegenover de voormalige Joegoslavische republiek Macedonië die zich uiteindelijk in juni 2018 vestigde als de Republiek Noord-Macedonië.
Concreet richt Baltakos samen met de ultranationalistische advocaat Dimitris Kammenis in oktober 2018 de “Kracht van het Hellenisme” op, een rabiaat nationalistische en rechtse partij. Met als speerpunt de eis dat “Macedonië Grieks moet blijven” trachtten beide initiatiefnemers een brug te leggen tussen conservatief en extreemrechts.
Vermits het initiatief niet aanslaat, kiest de ambitieuze Baltakos eieren voor zijn geld en komt hij bij de Europese verkiezingen van 2019 op voor de conservatieve, rechtse partij Onafhankelijke Grieken (ANEL). Wanneer ook dat hem niks oplevert, wendt hij zijn steven tot het voetbal.
Zieke voetbalwereld
Ook in Griekenland is voetbal de populairste sport. Net als elders trachtten extreemrechtse en racistische partijen en groepen voet aan grond te krijgen in de stadions en op de tribunes. Met een UEFA die al enige jaren campagne voert rond de slogan “No to racism” en een Grieks bondsvoorzitter die met dat racisme geen probleem heeft, dreigt het er in het Griekse voetbal niet beter op te worden. Eerder al, in 2013, legde de wereldvoetbalbond FIFA de Griekse federatie een boete op wegens het racistisch gedrag van de Griekse aanhang tijdens WK-kwalificatiewedstrijden.
Zo mogelijk nog erger is het gesteld met homofobie in en rond het Griekse voetbal. Wanneer er stemmen opgaan om iets te doen aan de homofobie, geven de clubs niet thuis. In augustus 2020 deelde Alexis Kougias, eigenaar van de profclub AEL (AE Larissa 1964) dat “in mijn manier van leven en in mijn sociale omgeving mannen niet van mannen houden”.
Het machismo in het Griekse voetbal vormt de overtreffende trap van wat het elders in het professionele mannenvoetbal is (dat er overal door getekend is). Zo zal menigeen zich nog de schokkende beelden herinneren van Ivan Savvidis, eigenaar van eersteklasseclub PAOK Saloniki, die gewapend met een revolver het veld bestormde om de scheidsrechter te gaan belagen omwille van een betwiste beslissing in een wedstrijd tegen AEK Athene.
Het incident, te midden van een golf van gewelddaden in en rond de Griekse stadions, deed zich voor net nadat een Griekse rechtbank 58 stafleden van voetbalclubs, spelers, managers en voormalige eigenaars wegens matchfixing veroordeelde tot straffen die tot tien jaar gevangenis gingen.
Moord
Racisme, radicaal nationalisme en extreemrechts geweld in en rond het voetbal zijn in Griekenland schering en inslag. Een mijlpaal vormde de reactie van Grieks extreemrechts op het verbranden van een Griekse vlag door Albanese “supporters” zo’n twee decennia geleden. Omdat hij zich door deze vlagverbranding “beledigd” voelde, schoot Pantelis Kazakos, een lid van het extreemrechtse Gouden Dageraad, in de nacht van 22 oktober 1999 twee mensen dood en verwondde hij er zeven andere in het centrum van Athene. Alle slachtoffers waren migranten.
Zoals we eerder reeds schreven werd in oktober 2020, na vijf jaar onderzoek en vervolging, de leiding van Gouden Dageraad veroordeeld als leiders van een criminele organisatie. In totaal werden 61 kaderleden veroordeeld. Pro memorie. Het belette Filip Dewinter geenszins om in het gezelschap van Anke Van dermeersch en Jan Penris de neonazistische kameraden te gaan bezoeken. Het partijbestuur onder leiding van Tom Van Grieken besliste toen dat dit trio geen buitenlandse contacten meer mocht onderhouden zonder toestemming van de voorzitter (Van Grieken) of van het partijbestuur. Waarna de tripjes naar Syrië en de Poetin-nomenklatura nog volgden. Alle drie zijn ze vandaag nog steeds mandataris voor de Vlaamse extreemrechtse partij die graag in 2024 Vlaanderen wil besturen.